kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

28.11.2018

Tagi: ,

Exit tax. Podatek od wyjścia.

1 stycznia 2019 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, wprowadzająca na w życie nowy podatek – podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków, znany również jako podatek od wyjścia oraz tzw. exit tax.

 

Wprowadza ona w ustawie o PIT i ustawie o CIT regulacje implementujące do polskiego systemu prawnego dyrektywę Rady (UE) 2016/1164 z 12.07.2006 r., tzw. dyrektywę ATAD ustanawiającą przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania. Praktykom, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

 

Chociaż dyrektywa nakazuje nowelizację przepisów w zakresie art. 5  tylko na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, polski ustawodawca rozszerzył jednak kategorię podatników na osoby fizyczne. Podobnie jak w przypadku innych szczegółowych regulacji dotyczących polskiego exit tax, sposób implementacji dyrektywy odbiega w znacznym stopniu od jej pierwotnych założeń i prawdopodobnie skutkować będzie uznaniem tych przepisów za niezgodne z prawem UE.

 

Zanim jednak do tego dojdzie, polski podatnik musi się przygotować na co najmniej kilka lat obowiązywania jednej z najbardziej rygorystycznych w Europie wersji exit tax.

 

W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, iż opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych ma na celu zagwarantowanie, że w przypadku przeniesienia przez podatnika krajowego lub zagranicznego aktywów lub rezydencji podatkowej poza polską jurysdykcję podatkową, Rzeczypospolita Polska będzie mogła opodatkować wartość ekonomiczną ewentualnych zysków kapitałowych osiągniętych na jej terytorium, chociaż zyski te nie zostały jeszcze zrealizowane w chwili dokonania zmiany jurysdykcji podatkowej.

 

Rozwiązania te wpisywać się zatem mają w proces dalszego uszczelniania polskiego systemu podatkowego i walkę z unikaniem opodatkowania. Jednakże nowe przepisy każą płacić podatek już w momencie wyjazdu z kraju. Nie w momencie spieniężenia majątku. Co więcej, prowadzą do opodatkowania zysków hipotetycznych. Konieczność zapłaty podatku pojawić się więc może nawet, gdy rzeczywistych zysków podatnik nie osiągnie. Rezultatem powyższych starań jest zatem podatek, który obciąży nie tylko  przedsiębiorców chcących przenieść swoją firmę za granicę w celu unikania płacenia podatków w Polsce. Obciąży także każdą osobę fizyczną, która postanowi przeprowadzić się za granicę i spełni określone kryterium majątkowe. Kryterium to dotyczy łącznej wartości rynkowej przenoszonych składników majątku i wynosi  4 000 000 zł. Zatem np. w przypadku wyjazdu z kraju właściciela udziałów w spółce z o.o. o wartości przekraczającej tę sumę, będzie on zobowiązany zapłacić podatek do jej wartości – bez względu na to, czy udziały te sprzeda.

 

 

Istota podatku

 

Podmiotami nowego podatku będą podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, a także podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych. Podatek ten obciąża ich w przypadku opuszczenia państwa rezydencji lub transferu określonych składników majątku za granicę. Opodatkowaniu podlega osiągnięcie niezrealizowanych zysków z działalności gospodarczej. W przypadku osób fizycznych, opodatkowanie rozciąga się także na tzw. majątek osobisty, exit tax będzie zatem płacony od aktywów – nieruchomości, udziałów, akcji i innych papierów wartościowych. Nie dotyczy natomiast gotówki i środków zgromadzonych na rachunkach bankowych. Dochód z niezrealizowanych zysków stanowi nadwyżka wartości rynkowej składnika majątku ustalanej na dzień jego przeniesienia albo na dzień poprzedzający dzień zmiany rezydencji podatkowej ponad jego wartość podatkową. W tym zakresie podmiotem opodatkowania będzie podatnik mający miejsce zamieszkania na terytorium RP łącznie przez co najmniej 5 lat w okresie 10 lat poprzedzających dzień zmiany rezydencji podatkowej.

 

Stawki

 

Na gruncie PIT przewidziano dwie stawki podatku od wyjścia:

  • Stawka 3% podstawy opodatkowania – dotyczy osób fizycznych w przypadku, gdy nie ustala się wartości podatkowej składnika majątku,
  • Stawka 19% podstawy opodatkowania – dotycząca pozostałych przypadków.

Na gruncie CIT obowiązywać będzie natomiast wyłącznie stawka w wysokości 19%.

 

Nie ustala się wartości podatkowej składnika majątku w przypadku, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami, dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia tego składnika majątku – a więc głównie w przypadkach opodatkowania zryczałtowanego.

Podstawą opodatkowania będzie suma dochodów z niezrealizowanych zysków ustalonych dla poszczególnych składników majątku. Dochodem jest z kolei nadwyżka wartości rynkowej składnika majątku ustalanej na dzień jego przeniesienia albo na dzień poprzedzający dzień zmiany rezydencji podatkowej ponad jego wartość podatkową.

 

Terminy

 

Podatnicy będą obowiązani składać urzędom skarbowym deklaracje, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód z niezrealizowanych zysków. Również w tym terminie podatek podlega wpłacie.

Przewidziano  także możliwość rozłożenia płatności podatku na raty na okres nie przekraczający 5 lat. Aby z tej ulgi skorzystać, podatnik musi wystąpić w tej sprawie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, spełniając dodatkowo przesłanki wskazane w ustawie. Przesłanki, od których spełnienia jest uzależnione jest rozłożenie podatku na raty nie zostały jednak precyzyjnie sformułowane i pozostawiają organom podatkowym znaczny luz decyzyjny. Należy zatem spodziewać się, że podatnikom nie będzie łatwo wykazać, że w ich przypadku nie zachodzi ryzyko nieuiszczenia podatku. Jeżeli organ uzna, iż w konkretnym przypadku istnieje ryzyko niewywiązania się ze zobowiązania przez podatnika, może on zażądać przedłożenie stosownego zabezpieczenia.