kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

1.03.2016

Tagi:

Firmujący to nie podatnik, lecz odpowiada za cudzy dług

Zjawisko polegające na posługiwaniu się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innej osoby (za jej wiedzą i zgodą) w działalności gospodarczej w celu jej zatajenia albo ukrycia jej rzeczywistych rozmiarów, zwane jest firmanctwem. Ten, kto zgodził się na posługiwanie się jego imieniem, nazwiskiem, nazwą lub firmą, nazywany jest firmującym, a ten, kto taką nazwą się posługuje i rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą – firmowanym (zob. S. Babiarz, Komentarz do art.113 ustawy – Ordynacja podatkowa, LEX nr 477797).

Powyższe potwierdza orzecznictwo. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 12 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Lu 429/07 czytamy, że „z firmanctwem mamy do czynienia, gdy zostanie wykazane, że podmiot, który użycza swojego imienia i nazwiska lub firmy działał świadomie godząc się na to”.

W tym kontekście szczególnie interesującym wydaje się być zagadnienie odpowiedzialności podatkowej firmującego i firmowanego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą firmowanego. Zagadnienie to zostało wyjaśnione w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 stycznia 2016 r., sygn. akt II FSK 3038-3039/13, utrzymujących w mocy orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi  z dnia  6 czerwca 2013 r., sygn. akt I SA/Łd 198-199/13.

Powołane rozstrzygnięcia zapadły na gruncie następującego stanu faktycznego. Firmująca założyła działalność gospodarczą w celu pozorowania handlu, który rzeczywiście prowadzony był przez inną osobę (firmowanego). Ekonomiczny sens firmanctwa polegał w tym przypadku na tym, że firmowana utraciła prawo do opodatkowania przychodów ryczałtem ewidencjonowanym, a znalezienie firmującego miało umożliwić skorzystanie z preferencyjnego rozliczenia. Organ kontroli skarbowej wykrył opisany proceder, czego następstwem było wydanie decyzji wymiarowych, adresatem których był firmujący.

 

Sąd I instancji stwierdził, że decyzje te podlegają wyeliminowaniu z obrotu prawnego. Jak podkreślił, zgodnie z art. 7 § 1 Ordynacji podatkowej (dalej: OP) podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Tylko zatem podatnika obciąża zobowiązanie podatkowe wynikające z obowiązku podatkowego, a zasada ta nie znajduje w prawie podatkowym żadnych wyjątków.

Zdaniem Sądu wynika z tego, że osoba, będąca firmującym działalność gospodarczej prowadzoną rzeczywiście przez inną osobą, nie może być adresatem decyzji wymiarowych określających wysokość zobowiązania podatkowego. Przepisem statuującym podatkową odpowiedzialność firmanta jest art. 113 OP, zgodnie z którym osoba firmująca ponosi solidarną odpowiedzialność z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia tej działalności.

Powyższe prowadzi do konstatacji, że w przypadku wykrycia firmanctwa, decyzje określające zobowiązanie podatkowe powinny być skierowane do podatnika (firmowanego), a firmujący nie odpowiada za zobowiązanie podatkowe, lecz, jako osoba trzecia, za cudzy dług. Firmujący może zostać pociągnięty do tej odpowiedzialności dopiero wówczas, gdy podatnik nie zapłaci w terminie podatku, wskutek czego powstanie zaległość podatkowa, oraz gdy zostaną spełnione przesłanki odpowiedzialności osoby trzeciej, o których mowa w art. 107 i 108 OP.