kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Kontynuując ostatnio opisywaną problematykę odpowiedzialności za wystawienie lub posługiwanie się nierzetelnymi fakturami, w tym wpisie przedstawiona zostanie kwestia odpowiedzialności karnej z tego tytułu, która po 1 marca 2017 r. została w sposób znaczny zaostrzona przez ustawodawcę.

Przesłanki odpowiedzialności karnej

Na wstępie należy przedstawić po krótce przesłanki odpowiedzialności karnej, tj. warunków, które muszą być spełnione aby możliwa była odpowiedzialność karna.

Tak więc, za doktryną prawa karnego należy wyróżnić następujące przesłanki, których łączne wystąpienie powoduje dopiero możliwość zaistnienia odpowiedzialności karnej:

• czyn (zarówno działanie jak i zaniechanie)
• czyn musi być objęty formalnie zakazem karnym, czyli wyczerpuje znamiona czynu zabronionego
• czyn ma być społecznie szkodliwy – KK art. 115 § 2
• czyn musi być zawiniony
• osoba fizyczna musi być poczytalna i pełnoletnia

Jak więc łatwo zauważyć, brak jakiegokolwiek z tych elementów wyłącza możliwość przypisania podmiotowi odpowiedzialności karnej.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną

Okoliczności te można podzielić na następujące grupy:

1. okoliczności wyłączające bezprawność czynu,
2. okoliczności wyłączające winę,
3. okoliczności wyłączające społeczną szkodliwość czynu.

Nowe przestępstwa dotyczące nierzetelnych faktur

Ustawodawca mając na uwadze dobro obrotu gospodarczego i finansów państwa doszedł do wniosku, że aktualnie obowiązujące przepisy prawa karnego skarbowego są niewystarczające i nie spełniają swoich funkcji. Nie tylko zdecydował się na zaostrzenie odpowiedzialności karnej skarbowej (co zostało opisane w poprzednim wpisie), ale przede wszystkim stypizował nowe rodzaje przestępstw związanych z wystawianiem i posługiwaniem się nierzetelnymi fakturami.

Podrobienie lub przerobienie faktury – art. 270a KK

Przestępstwo określone w tym przepisie dotyczy fałszu materialnego i polega na przerobieniu lub podrobieniu faktury (nie ma zatem znaczenia, czy jej treść odpowiada prawdzie).

W typie podstawowym wynikającym z art. 270a § 1 KK przestępstwo to zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Elementy strony przedmiotowej czynu zabronionego – czyli te, które są w ustawie opisane jako zabronione, np. sposób działania, skutki tego działania, kształtują się następująco:

• podrobienie lub przerobienie faktury;
• użycie za autentyczną faktury (cel);
• okoliczności faktyczne mogą mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym;
• używanie takiej faktury jako autentycznej przez kontrahenta.

Co warte podkreślenia art. 270a KK nie uzależnia penalizacji od kwoty wykazanej na podrobionej (przerobionej) fakturze.

Ustawodawca, ponadto przewidział typ kwalifikowany tego przestępstwa (§ 2), który jest w myśl przepisów Kodeksu Karnego zbrodnią zagrożoną karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Znamiona, które pozwalają sklasyfikować czyn w formie kwalifikowanej to:

• wartość faktury lub łączna wartość wynikająca z faktur – większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (5 000 000 zł);
• sprawca z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu.

Jednocześnie § 3 przewiduje typ uprzywilejowany, gdzie katalog kar to: grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, a możliwość kwalifikacji prawnokarnej uzależniona jest od zaistnienia wypadku mniejszej wagi.

W kolejnym wpisach będziemy kontynuowali nasz cykl związany z odpowiedzialnością karną na gruncie nowych przepisów Kodeksu Karnego w zakresie nierzetelnych faktur.