24.05.2016
Tagi: kontrola podatkowa
Czy podatnik może zgłaszać wnioski dowodowe i czy powinien z tego prawa skorzystać?
Organy podatkowe mają obowiązek podjęcia wszelkich niezbędnych działań, aby dokładnie wyjaśnić stan faktyczny sprawy. Do zakresu tych działań należy przede wszystkim zbieranie dowodów np. przesłuchiwanie świadków, przeprowadzanie kontroli krzyżowych u kontrahentów podatnika, dokonywanie oględzin itp. Wszystkie te czynności organ powinien podejmować z urzędu, czyli bez składania wniosków w tym zakresie przez podatnika.
W praktyce nie zawsze jednak kontrolujący dołożą należytej staranności i uzyskując dowód dla podatnika niekorzystny zaprzestają prowadzenia dalszego postępowania dowodowego i wyjaśniania sprawy.
W jednej ze spraw organ podatkowy zakwestionował możliwość zaliczenia przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie towaru udokumentowanych fakturami wystawionymi przez osobę fizyczną, która prowadziła niezarejestrowaną działalność gospodarczą. Organ podatkowy po dokonaniu negatywnej weryfikacji wystawcy faktury w ewidencji podatników stwierdził, że są to faktury wystawione są przez podmiot nieistniejący i nie mogą stanowić dowodu pozwalającego na zaliczenie wydatku na zakup towaru do kosztów uzyskania przychodu. Następnie organ odstąpił od prowadzenia dalszego postępowania dowodowego np. wezwania kontrahenta jako świadka.
Podatnik pozostawał bierny w toku postępowania dowodowego i nie zgłosił wniosków o przesłuchanie kontrahentów.
Kiedy sprawa trafiła do sądu, ten uznał, że informacja z ewidencji podatników wskazująca na to, że kontrahenci nie prowadzili zarejestrowanej działalności gospodarczej jest wystarczająca aby uznać, że faktury wystawione przez te podmioty nie stanowią dowodu na poniesienie wydatków, które mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Opisana powyżej sprawa mogłaby potoczyć się po myśli podatnika, gdyby wykazał większą aktywność w toku postępowania podatkowego i skorzystał z prawa do zgłaszania wniosków dowodowych.
Zgodnie z art. 188 ordynacji podatkowej żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu organ podatkowy powinien uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te stwierdzone są innym dowodem.
Podatnik mógł zatem zgłosić wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchań świadków – kontrahentów (dostawców towaru) lub uzyskać od nich pisemne oświadczenia, że takiej dostawy dokonali i otrzymali za nią zapłatę od podatnika.
Sądy administracyjne podkreślają, że organ nie może odmówić przeprowadzenia dowodu, jeżeli ma on służyć wykazaniu tezy odmiennej od przyjętej przez organy podatkowe. (Wyrok WSA w Gliwicach z 10 marca 2014 r. ,I SA/Gl 67/14).
Wnioski podatnika, jako zmierzające do wykazania tezy przeciwnej niż przyjęta przez organ, powinny zostać uwzględnione, co zwiększyłoby szanse podatnika na uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia.
Ponadto, podatnicy powinni zwrócić uwagę na fakt, że właściwym momentem na zgłaszanie dowodów jest postępowanie podatkowe. Błędem jest czekanie z wnioskami dowodowymi do etapu sądowego. Zgodnie bowiem z art. 106 § 3 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd może przeprowadzić wyłącznie dowód z dokumenty i to tylko wtedy, gdy nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Katalog środków dowodowych, którymi może posłużyć się podatnik przed sądem, aby wykazać słuszność swojego stanowiska, jest zatem bardzo ograniczony.
Warto aby podatnicy bronili aktywnie swoich praw i aby działania te były podejmowane od samego wszczęcia postępowania podatkowego. Każde opóźnienie może skutkować nałożeniem na podatników obowiązku zapłacenia dodatkowego podatku. Z tego względu warto zasięgnąć rady profesjonalnego pełnomocnika już w momencie wszczęcia kontroli podatkowej, a nie dopiero w momencie otrzymania protokołu, czy decyzji. Czasami może okazać się, że braki w działaniu podatnika nie mogą zostać nadrobione na późniejszym etapie postępowania.