kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Jedną z najgroźniejszych broni organów podatkowych wykorzystywanych w postępowaniach dotyczących dochodów nieujawnionych jest wzywanie podatnika do złożenia oświadczenie o stanie majątkowym.

Podatnicy wypełniając oświadczenia bardzo często nie mają świadomości rangi dokonywanej czynności oraz tego, że jeżeli przez nieuwagę przeoczą pewne elementy istotne z punktu widzenia prowadzonego postępowania mogą narazić się na odpowiedzialność karną.

Warto mieć świadomość, że uprawnienie organu do wezwania podatnika, aby wyjawił swój majątek może być realizowane tylko pod pewnymi warunkami.

Po pierwsze, wezwanie do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym może nastąpić wyłącznie w toku kontroli podatkowej. Takie uprawnienie nie przysługuje natomiast w zwykłym postępowaniu podatkowym. Warto zatem zwrócić uwagę w jakim trybie prowadzone jest wobec nas postępowanie. Organy często przekraczają swoje uprawnienia i żądają wyjawienia majątku w toku postępowania podatkowego, bezpodstawnie informując, że w razie niespełnienia wezwania nałożą na podatnika karę porządkową.

Po drugie, wezwanie do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym może być kierowane wyłącznie do osoby fizycznej. Uprawnienie takie nie będzie przysługiwało wobec spółek kapitałowych – spółki z o.o. lub spółki akcyjnej. Kontrolujący nie będzie mógł także żądać takiego oświadczenia od członka zarządu czy wspólnika spółki, nawet jeżeli spółka nie ujawniła wszystkich swoich dochodów. Wynika to z faktu, że podmioty te, będąc spółkami kapitałowymi, mają osobowość prawną i w obrocie gospodarczym funkcjonują jako samodzielne podmioty. Wyłączenie takie nie będzie miało natomiast zastosowania, gdy kontrolowanym jest wspólnik spółki osobowej.

Ponadto, w wezwaniu do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym musi być precyzyjnie wskazany dzień, którego ma dotyczyć oświadczenie majątkowe. Data ta musi być bezwzględnie związana z zakresem kontroli podatkowej, tj. przedziału lat podatkowych, które urząd ma prawo kontrolować. Jeżeli zatem organ kontroluje rok 2012, wezwanie może dotyczyć przedstawienia stanu majątkowego na dzień między 1 stycznia 2012 a 31 grudnia 2012 r.

Kolejną i kluczową przesłanką, która pozwala organowi podatkowemu wezwać podatnika do złożenia oświadczenia majątkowego jest istnienie uzasadnionego przypuszczenia, że podatnik nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Ordynacja podatkowa nie precyzuje pojęcia “uzasadnionego przypuszczenia”. Nie może być to z pewnością subiektywne przypuszczenie organu podatkowego niepoparte jakimkolwiek dowodem.

Dopiero jeśli z materiału dowodowego zgromadzonego przez organ wynika, że podatnik mógł zataić swoje przychody, organ podatkowy będzie mógł wezwać podatnika do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym.

 

Kontrowersje budzi również zakres informacji, których podania może domagać się organ. Ustawa nie precyzuje bowiem jakie dokładnie informacje powinny znaleźć się w oświadczeniu. Z tego powodu urzędy przesyłają do podatników wzory oświadczeń, które swoim zakresem wykraczają poza dane, które musi ujawnić podatnik. Z pewnością przedmiotem oświadczenia o stanie majątkowym powinny być wszystkie składniki majątkowe kontrolowanego wraz z podaniem ich wartości. Podatnik nie ma natomiast obowiązku ujawniania danych dotyczących swoich wydatków. Nie można bowiem oczekiwać od podatnika, że sam dostarczy informacji o ponoszonych wydatkach, skoro ciężar dowodu w kwestii ustalenia poniesionych przez podatnika wydatków spoczywa na organach podatkowych.

Ponadto lepiej jest, gdy podatnik polemizuje z ustaleniami urzędu co do wysokości poniesionych wydatków niż sam składa szczegółowe oświadczenie na ten temat. Ryzyko popełnienia błędu jest zbyt duże, biorąc pod uwagę to, że organ żąda podania wszystkich poniesionych wydatków. Wypełnienie zaś formularza z pamięci jest praktycznie niemożliwe. Przecież nikt nie pamięta, ile wydał na życie, utrzymanie domu czy szkołę dzieci cztery czy pięć lat temu, a o taki okres niejednokrotnie podatnicy są pytani. A to, co raz napiszemy, jest praktycznie nie do cofnięcia.

Podatnik powinien pamiętać, że oświadczenie o stanie majątkowym jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, o czym kontrolujący powinien poinformować podatnika. Zgodnie z art. 233 kodeksu karnego za składanie fałszywych zeznań, a także za zatajanie prawdy, grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. W związku z powyższym bardzo istotne jest precyzyjne wypełnienie oświadczenie o stanie majątkowym. Pozwoli to uniknąć ryzyka narażenia się na zarzut podania nieprawdy oraz umożliwi uniknięcie negatywnych konsekwencji w zakresie udowodnienia, że poczyniony przez podatnika wydatek znajduje pokrycie w majątku podatnika.

Warto mieć zatem na uwadze, że organy często nadużywają swoich uprawnień wzywając podatnika do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym. Czynią to w sytuacji, kiedy nie są do tego uprawnione lub żądają podania informacji, o których podatnik nie musi ujawniać. Z uwagi na rangę oświadczenia warto zweryfikować prawidłowość działania organu. Błąd na etapie wypełniania oświadczenia może bowiem skutkować nie tylko wydaniem przez organ decyzji ustalającej podatek w wysokości 75% uzyskanego dochodu, ale może narazić nas również na odpowiedzialność karną.

Z powyższych względów warto skorzystać z porady profesjonalnego pełnomocnika, który doradzi jak prawidłowo wypełnić oświadczenie o stanie majątkowym oraz pomoże wykazać, że zgromadzony przez podatnika majątek został sfinansowany z ujawnionych źródeł dochodu.