10.09.2015
Tagi:
Firmy przerzucające dochody do rajów podatkowych na świeczniku Ministra Finansów
Minister Finansów wykłada karty na stół. W dniu 30 lipca 2015 roku udzielono odpowiedzi na skierowaną do Prezesa Rady Ministrów interpelację nr 33545. Odpowiedź urzędników Ministerstwa Finansów ujawnia kuluary przeprowadzanych przez organy kontroli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, w szczególności w aspekcie cen transferowych.
Poseł Maks Kraczkowski w kierowanym piśmie podnosił, że choć podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) to źródło dochodu budżetu państwa zapewniające 10% wszystkich wpływów, w czołówce przedsiębiorców, płacących najwyższe podatki dochodowe od osób prawnych, próżno szukać zagranicznych korporacji. Prawie 6% dochodów z podatku CIT pochodzi od KGHM. Na kolejnych miejscach znajdują się Orlen, PGNiG oraz PGE – zatem spółki kontrolowane przez Państwo. Wyjątkiem jest Jeronimo Martins, właściciel sieci Biedronka.
Od 2008 roku zaobserwowano wzrost liczby podatników CIT o prawie jedną trzecią, przy jednoczesnym podwojeniu ich przychodów. W tym czasie wpływy z podatku spadły o 5 mld złotych. Poseł wnosi więc o udzielenie odpowiedzi na temat ilości kontroli skarbowych przeprowadzonych w międzynarodowych koncernach i grupach holdingowych, dotyczących zawyżania kosztów i stosowania cen transferowych.
W udzielonej odpowiedzi na interpelację, podkreślono, że organy kontroli skarbowej już od kilku lat dostrzegają niekorzystne zjawiska, wpływające na realny poziom opodatkowania podmiotów powiązanych. Kontrola skarbowa, prowadząc analizę ryzyka w obszarze CIT, typuje do kontroli podmioty, w których stwierdzono podwyższone ryzyko możliwości przerzucania dochodu uzyskanego na terenie RP do rajów podatkowych.
W bieżącym roku urzędy kontroli skarbowej przystąpiły do kompleksowej analizy wszystkich podmiotów o przychodach rocznych przekraczających 1 mld złotych. Utworzono także centra kompetencyjne, których zadaniem jest monitorowanie i typowanie podmiotów działających m.in. w branżach:
- Finansowej (takie jak banki, fundusze inwestycyjne),
- Ubezpieczeniowej
- Sklepów wielkopowierzchniowych
Już od 2014 roku istnieją w kontroli skarbowe cztery centra kompetencyjne:
- Ceny transferowe
- Przenoszenie dochodów-optymalizacja podatkowa
- Zakłady osób zagranicznych
- Sklepy wielkopowierzchniowe
Podmioty te zajmują się typowaniem podatników do kontroli a także wykrywaniem nieprawidłowości dotyczących:
- Przeniesienia własności prawnej znaku towarowego poza granice kraju, dokonane w formach takich jak: sprzedaż, licencja, wniesienie aportem do spółki zagranicznej (przede wszystkim w kraju o niższym opodatkowaniu) a następnie wypłata należności licencyjnych za granicę lub do podmiotów kontrolowanego ze stratą (round-trip transaction, circular transaction)
- prawidłowości określenia wartości przekazanych znaków towarowych oraz racjonalności ekonomicznej przeniesienia ich do podmiotu z siedzibą o łagodnym reżimie podatkowym,
- nierynkowego układania stosunków gospodarczych między podmiotami powiązanymi,
- przejęcia podmiotów i mogącej temu towarzyszyć restrukturyzacji działalności, której kluczowym obszarem ryzyka jest tzw. rebranding oraz stosowanie klucza podziału kosztów w związku z korzystaniem z wewnątrzgrupowych centrów usług,
- udzielanych przez podmioty powiązane licencji,
- opłat za użytkowanie znaku towarowego,
- zasadności umów o podziale kosztów dotyczących m.in. centrów logistycznych, dystrybucyjnych, usługowych, a także identyfikacja i warunki usług finansowych świadczonych pomiędzy podmiotami w grupie.
W Ministerstwie powołano dodatkowo w 2014 roku Zespół Zadaniowy do spraw Kontroli Podmiotów Powiązanych. Do jego zadań należy m.in. określenie najistotniejszych obszarów wymagających ukierunkowanych działań kontrolnych oraz merytorycznego wspomagania realizacji zadań kontrolnych związanych z unikaniem opodatkowania przez podmioty powiązane.
Ministerstwo Finansów podkreśla także istnienie instytucji prawnych, mających zapobiegać unikaniu opodatkowania zarówno przez podmioty zagraniczne, jak i krajowe. Podaje przy tym przykład możliwości oszacowania dochodu podatnika w drodze wyższej niż zadeklarowana na podstawie art. 11 u.p.d.o.p., czy niemożności zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu pożyczek udzielonych w określonych okolicznościach.
Ponadto, w udzielonej odpowiedzi wskazuje się na prowadzone na bieżąco analizy, pozwalające na wykrywanie praktyk z zakresu międzynarodowego unikania opodatkowania i agresywnego planowania podatkowego. Analizuje się obowiązującą bazę traktatową umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które mogą być wykorzystywane w agresywnym planowaniu podatkowym, a także systemy prawne innych jurysdykcji, sprzyjających uchylaniu się od opodatkowania. Wiedza ta będzie wykorzystywana na etapie negocjowania nowych oraz dokonywania zmian w już zawartych umowach międzynarodowych, znajdując odzwierciedlenie w:
– usuwaniu klauzuli fikcyjnego zaliczenia,
– wprowadzaniu klauzuli nieruchomościowej,
– stosowaniu w umowach podatkowych tzw. klauzul antyabuzywnych, takich jak tzw. principal purposes test lub ogólnych klauzul przeciwko unikaniu opodatkowania np. opartych na koncepcji sztucznej struktury.
Ministerstwo podkreśla także, że nie zrezygnowano z planów wprowadzenia ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Wprowadzenie klauzuli zostało zaproponowane w przygotowywanych przez komisję kodyfikacyjną założeniach do nowej Ordynacji Podatkowej. Klauzula będzie miała zastosowanie w odniesieniu do podatników podejmujących fikcyjne działania gospodarcze i tworzących sztuczne konstrukcje prawne, które mają im przysporzyć znacznych korzyści podatkowych. Klauzula będzie skierowana przeciwko unikaniu opodatkowania, polegającym na tworzeniu sztucznych konstrukcji, oderwanych od realnego biznesu, których głównym celem będzie uniknięcie podatku lub obniżenie jego wysokości.
Ministerstwo podejmuje agresywne działania, aby zapobiec agresywnemu planowaniu podatkowemu, ale także – co sprawia, że proporcjonalność przedsiębranych działań jest dyskusyjna – by zapobiec zabiegom wykorzystującym możliwości, jakie daje biegła znajomość przepisów prawa podatkowego. Nie należy zatem samodzielnie opracowywać konstrukcji optymalizacyjnych, a każdorazowo konsultować się z profesjonalnym pełnomocnikiem, mającym doświadczenie w tym zakresie.
Podobne uwagi należy poczynić w odniesieniu do transakcji z podmiotami powiązanymi – nawet bowiem, jeśli wskazane transakcje są dokonywane bez zamiaru obniżenia wysokości podatku, czy nawet bez świadomości istnienia powiązań (ustawy podatkowe operują definicją podmiotów powiązanych o bardzo szerokim zakresie zastosowania) – takie transakcje są już od roku analizowane przez specjalnie wyodrębniony zespół w Ministerstwie Finansów. Przy dokonywaniu analizy dotyczącej istnienia powiązań oraz konieczności i kontroli prawidłowości dokonywania dokumentacji w sprawie cen transferowych, nic nie zastąpi pomocy profesjonalnego pełnomocnika.