18.03.2015
Tagi:
Kiedy świadek nie musi składać zeznań i odpowiadać na pytania w postępowaniu karno-skarbowym
Bartosz Rodak
Kontakt do mnie:
Zasadą w postępowaniu karnym jest, że każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się na przesłuchanie i złożyć zeznania, co więcej ma obowiązek mówić prawdę (naruszenie tego obowiązku może stanowić podstawę do oskarżenia o popełnienie przestępstwa).
Nie oznacza to jednak, że przepisy prawa nie przewidują wyjątków od tej reguły. W niektórych sytuacjach można:
- odmówić w ogóle składania zeznań,
- uchylić się od odpowiedzi na poszczególne pytania zadawane w czasie przesłuchania.
Zgodnie z przepisam:
Nigdy nie wolno przesłuchiwać jako świadków:
- obrońcy lub adwokata działającego na podstawie art. 245 § 1 kodeksu postępowania karnego – co do tych okoliczności, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę (jest to tzw. tajemnica obrończa),
- duchownego co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi (jest to tzw. tajemnica swobiedzi).
Zakaz ten ma charakter bezwzględny i wszelkie próby jego obejścia traktować należy jako rażące naruszenie prawa.
Osoby, które mają obowiązek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli tajności:
- “tajne”
- “ściśle tajne”
można przesłuchać co do okoliczności objęte tą tajemnicą tylko po zwolnieniu tych osób z tajemnicy przez uprawniony organ przełożony.
Oznacza to, że w szczególnych sytuacjach można je przesłuchać, jednak wymagać to będzie uzyskania odpowiedniej zgody.
Osoby, które mają obowiązek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli tajności:
- “zastrzeżone”
- “poufne”
- tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji
również mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się tak oznaczona tajemnica, jednakże sąd lub prokurator zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej.
- jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości,
- okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu.
Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań. Przez osobę najbliższą rozumie się:
- małżonka,
- wstępnego (tj. dzieci, wnuki, prawnuki etc.),
- zstępnego (tj. rodziców, dziadków, pradziadków etc.),
- rodzeństwo,
- powinowatego w tej samej linii lub stopniu,
- osobę pozostająca w stosunku przysposobienia (tj. adoptowanego i adoptującego) oraz jej małżonka,
- osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z oskarżonym (tj. konkubenta, osobę żyjącą w tzw. “nieformalnym związku” nawet jeśli jest to związek homoseksualny).
Istotne jest jednak, że w postępowaniu karnym (i karnym skarbowym) świadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli odpowiedź mogłaby narazić go lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.