kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Aby zapobiec nadmiernemu przedłużaniu się czynności kontrolnych, w Ordynacji podatkowej zawarto zasadę, zgodnie z która kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie, który wskazano w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli. Określenie „bez zbędnej zwłoki” jest niedokładne, jego konkretyzacja następuje w oparciu o okoliczności towarzyszące danej kontroli. Generalnie należy je rozumieć jako „bez nieuzasadnionych opóźnień, bez niepotrzebnych przestojów”, nie zaś „niezwłocznie”.

Jednak obok tej zasady ustawodawca przewidział również istotny wyjątek. Otóż jeżeli niemożliwe jest zakończenie kontroli we wskazanym wyżej terminie, kontrolujący ma obowiązek o każdym takim przypadku na piśmie zawiadomić kontrolowanego. W piśmie tym organ musi wskazać przyczyny, dla których termin zakończenia kontroli jest przedłużony, a także wskazać nowy termin zakończenia. Pamiętać należy, że w sytuacji, w której nowy termin nie został wyznaczony, a czynności kontrolnych dokonywano po upływie terminu wynikającego z upoważnienia o wszczęciu kontroli, dokumenty związane z tymi „spóźnionymi” czynnościami nie mogą stanowić dowodu w postępowaniu podatkowym.

Analizując dopuszczalny przepisami czas trwania kontroli podatkowej, trzeba także przytoczyć regulację zawartą w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej dotyczącą maksymalnego czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym. Okresy te ujęto w poniższej tabeli wraz ze wskazaniem cech charakterystycznych dla poszczególnych typów przedsiębiorców (chodzi o średnioroczne zatrudnienie i roczny obrót netto w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych).

Trzeba zauważyć, że do wskazanych okresów maksymalnych nie wlicza się czasu nieobecności kontrolowanego albo upoważnionej przez niego osoby, jeżeli ta nieobecność stanowi przeszkodę w przeprowadzeniu czynności kontrolnych.

Innym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę jest fakt, że omawiane ograniczenia czasowe dotyczą czasu trwania wszystkich kontroli u danego przedsiębiorcy przeprowadzanych przez organy kontroli. W grę wchodzi zatem nie tylko kontrola podatkowa lub skarbowa, ale również np. kontrola prowadzona przez Państwową Inspekcję Pracy czy też Państwową Inspekcję Sanitarną.

W ustawie o swobodzie działalności gospodarczej wskazano ponadto szereg wyjątków, w której nie obowiązują wskazane w tabeli limity czasowe. Ograniczeń tych nie stosuje się m.in.:

• gdy przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia (w tym również skarbowego) lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia
• gdy kontrola jest dokonywana w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;
• gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego;
• gdy kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu.

Zaistnienie powyższych okoliczności oznacza, że czas trwania kontroli może się wydłużyć. Jednak należy pamiętać, że i w takiej sytuacji przedsiębiorcy przysługują pewne instrumenty. Możliwe jest np. złożenie ponaglenia do organu wyższej instancji, co może spowodować pociągnięcie pracownika prowadzącego kontrolę, który z nieuzasadnionego powodu nie załatwił sprawy z terminie, do odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej. Jeśli zaś na skutek opóźnienia przedsiębiorca poniósł szkodę, może on również domagać się odszkodowania.