Cel wprowadzenia zmian
Kolejną zmianą, która weszła w życie na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest nowelizacja kosztów finansowania dłużnego. Finansowanie dłużne jest sposobem na finansowanie planów inwestycyjnych oraz rozwój przedsiębiorstwa z wykorzystaniem zewnętrznych źródeł finansowania. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 2018 r., wyłącznie na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w zmienionym art. 15c.
Na mocy tych zmian, pojęciem kosztów finansowania dłużnego są objęte wszystkie koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów środków finansowych i korzystanie z tych środków. W szczególności są to odsetki, opłaty, prowizje, premie, część odsetkowa od raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia należności i zobowiązań.
Poszerzenie zakresu podmiotów objętych regulacją
Pierwszą zmianą jest szersze ujęcie podmiotów objętych tą regulacją. Efektem tego jest jej powszechne zastosowanie. Do tej pory zasady dotyczące kosztów finansowania dłużnego dotyczyły bowiem wyłącznie spółek finansowych przez podmioty powiązane. Teraz będzie obejmowało wszystkich podatników korzystających z zewnętrznego kapitału.
Ustanowiono maksymalny limit kwoty finansowania dłużnego, który może zostać wpisany do kosztów uzyskania przychodu. Kwota ta bazuje na wskaźniku EBITDA, którego sposób wyliczenia nie należy do najprostszych. Wylicza się go przez dodanie do dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania wartości zaliczonych w danym roku podatkowym do kosztu uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, powiększonego o różnicę między przychodami a kosztami finansowania zewnętrznego – nie jest to jednak wartość podatkowa, dlatego nie zostało wpisane do treści ustawy. Jak widać, wyliczanie owego wskaźnika nie jest prostą czynnością.
Ustawodawca mając na względzie świadomość dokonywanych optymalizacji na prawach o charakterze niematerialnym, wyłączył odpisy od wartości niematerialnych i prawnych. Jest to bardziej rygorystyczne podejście niż zostało przewidziane w Dyrektywie Unijnej. Biorąc jednak pod uwagę cel, którym jest dalej idące ochrona bazy podatkowej, zdaniem krajowego legislatora jest to całkowicie uzasadnione.
Do kosztów można zaliczyć jedynie dodatnią nadwyżkę kosztów finansowania do wysokości 30% EBITDA i nic więcej. Drugim limitem jest 120.000 zł, do którego przedsiębiorca nie będzie musiał stosować żadnych ograniczeń co do zaliczania kosztów finansowania dłużnego. Nie jest to jednak sztywna kwota – w przypadku, gdy rok podatkowy trwa krócej lub dłużej niż dwanaście miesięcy, limit oblicza się przez mnożenie 1/12 wartości tego limitu przez liczbę miesięcy danego roku podatkowego. Obowiązuje to oczywiście wszystkich podatników.
Odstępstwa od stosowania regulacji
Zmienione przepisy zawierają ponadto wyłączenie podmiotowe, odnoszące się do przedsiębiorstw finansowych. Do tego pojęcia przypisano szereg instytucji, uregulowanych wyłącznie w przepisach unijnych. Zaliczamy do nich:
- Instytucję kredytową lub przedsiębiorstwo inwestycyjne.
- Zakład ubezpieczeń czyli zakład ubezpieczeń bezpośrednich na życie lub innych niż na życie, który zgodnie z przepisami unijnymi dostał pozwolenie na działalność.
- Zakład reasekuracji czyli zakład, który zgodnie z przepisami unijnymi dostał pozwolenie na działalność reasekuracyjną.
- Instytucję pracowniczych programów emerytalnych.
- Instytucje emerytalne obsługujące programy emerytalne.
- Alternatywny fundusz inwestycyjny;
- UCITS – przedsiębiorstwo, którego jedynym celem jest zbiorowe inwestowanie w zbywalne papiery wartościowe lub w inne płynne aktywa finansowe oraz którego jednostki uczestnictwa są, na żądanie ich posiadaczy, odkupywane lub umarzane bezpośrednio lub pośrednio z aktywów tych przedsiębiorstw.
- Kontrahenta centralnego – osobę prawną, która działa pomiędzy kontrahentami kontraktów. Kontraktów będących w obrocie na co najmniej jednym rynku finansowym. Osobę prawną, która staje się nabywcą dla każdego sprzedawcy i sprzedawcą dla każdego nabywcy.
- Centralny depozyt papierów wartościowych będący osobą prawną prowadzącą system rozrachunku papierów wartościowych.
Zestawienie to nie obejmuje instytucji pożyczkowych w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, zatem wobec nich przepisy o kosztach finansowania dłużnego będą miały zastosowanie.
Utrzymana została możliwość rozliczenia w kolejnych pięciu latach podatkowych kosztów finansowania dłużnego w przypadku, gdy nie zostanie rozliczone w danym roku podatkowym. Od tego również ustawodawca przewidział dwa wyjątki:
- W stosunku do podmiotów, które w związku z przekształceniem, łączeniem lub podziałem podmiotów wstępują w prawa podatników przekształconych, łączonych lub podzielonych, z wyjątkiem spółek powstałych z przekształconych spółek
- W stosunku do spółek wchodzących uprzednio w skład podatkowej grupy kapitałowej, w odniesieniu do kosztów finansowania dłużnego wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów w czasie funkcjonowania tej podatkowej grupy kapitałowej.
współautor: Łukasz Porada.