Określenie momentu nabycia nieruchomości ma istotne znaczenie w odniesieniu do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości. Minister Finansów opowiedział się po stronie podatników i wskazał, za licznymi orzeczeniami sądów administracyjnych, w interpretacji ogólnej z dnia 06 lutego 2018 r., nr DD2.8201.3.2017.KBF, jak rozumieć moment nabycia nieruchomości odziedziczonej po zmarłym małżonku pozostającym we wspólności majątkowej małżeńskiej w przypadku sprzedaży tej nieruchomości.
Podstawa prawna
Zgodnie z brzmieniem art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości. Jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Co to oznacza? Sprzedaż nieruchomości po upływie pięcioletniego okresu, o którym mowa w tym przepisie, nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.
Ustawa o PT nie precyzuje pojęcia „nabycie”. Nie wskazuje również, czy ma to być nabycie odpłatne czy nieodpłatne. Nie określa, na podstawie jakiej czynności prawnej, bądź zdarzenia prawnego, może nastąpić nabycie nieruchomości. Zatem pojęcie to interpretuje się szeroko, tzn. że nabycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, następuje z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości.
Stanowisko sądów administracyjnych
W zakresie zagadnienia będącego przedmiotem interpretacji ukształtowała się dominująca linia orzecznicza sądów administracyjnych, potwierdzona wydaną w dniu 15 maja 2017 r. uchwałą NSA.
Według sądów administracyjnych, w przypadku gdy nieruchomość należała do majątku małżonków przed śmiercią jednego z nich, należy uznać, że pierwotny termin jej nabycia, czyli moment nabycia przez małżonków do majątku wspólnego, stanowi nabycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy oPIT.
W ocenie sądów administracyjnych w przypadku spadkobrania nie dochodzi do nabycia udziału w nieruchomości przez małżonka, jeżeli nieruchomość należała do majątku wspólnego. Swoje stanowisko sądy administracyjne uzasadniają tym, że nie jest możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości należącej do majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, co wynika z istoty tej wspólności. Jest ona bowiem szczególnym rodzajem współwłasności łącznej, bezudziałowej, w której uprawnienia małżonków do poszczególnych składników majątku objętego wspólnością majątkową przysługują niepodzielnie obojgu małżonkom. Skoro, z uwagi na charakter wspólności majątkowej małżeńskiej, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadają w chwili nabycia nieruchomości do majątku wspólnego, nie można również przyjąć, że następuje nabycie udziału w nieruchomości w drodze spadku po śmierci jednego z małżonków.
Stanowisko MF w wydanej interpretacji ogólnej
MF doszedł do przekonania, że jeżeli zbycie nieruchomości nastąpiło po śmierci jednego z małżonków, a nieruchomość nabyta została do majątku objętego wspólnością majątkową, to pięcioletni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości do majątku wspólnego małżonków.
Należy wyrazić aprobatę dla Ministra Finansów, że dostrzega on powstające problemy na gruncie stosowania przepisów prawa podatkowego, jednocześnie wskazać należy, iż wielce rozczarowujące jest to, iż interpretacja ta została wydana dopiero po rozstrzygnięciu przedmiotowej kwestii w uchwale NSA.