kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała 21 maja 2015 r. raport dotyczący wyników kontroli z wykonywania wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego przez urzędy skarbowe i izby celne w latach 2013 i 2014.

Raport jednoznacznie potwierdza – sądy nie tolerują sprzecznych z prawem działań organów podatkowych.

Kontrola NIK została przeprowadzona w Ministerstwie Finansów, w pięciu z szesnastu izb celnych oraz w sześciu urzędach skarbowych na terenie pięciu województw. Przedmiotem kontroli były głównie: skala i zakres zaskarżonych do sądów administracyjnych decyzji wymiarowych oraz wyniki postępowań sądowo-administracyjnych, a także skutki niewykonywania wyroków sądów administracyjnych.

Ze sporządzonego przez NIK raportu wynika, że podatnicy nie pozostają bierni wobec wadliwych rozstrzygnięć organów podatkowych i skutecznie dochodzą swoich praw przed sądami, które w sposób obiektywny oceniają czy wydana wobec podatnika decyzja narusza prawo.

W okresie objętym kontrolą wzrosła liczba decyzji zaskarżonych przez podatników do wojewódzkich sądów administracyjnych (w 2013 r. o 27,0% w stosunku do 2012 r.), a także liczba uchylonych decyzji. W 2013 roku liczba decyzji organów podatkowych w 2013 r. uchylonych przez wojewódzkie sądy administracyjne w porównaniu do 2012 r. wzrosła o 40,7%, a liczba decyzji uchylonych przez Naczelny Sąd Administracyjny wzrosła prawie dwukrotnie.

Główną przyczyną uchylania decyzji przez sądy administracyjne są błędy proceduralne organów podatkowych. Sądy wskazywały w szczególności na naruszenia zasad ogólnych i przepisów postępowania, w tym obowiązku podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 122 O.p.), zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego (art. 187 § 1 O.p.), oparcia oceny prawnej na wszechstronnej ocenie materiału dowodowego (art. 191 O.p.). Naruszenie jednego spośród wyżej wymienionych przepisów lub kilku łącznie stwierdzono we wszystkich badanych jednostkach.

Sądy nie pozostają zatem bierne wobec zaniechań organów podatkowych, które poprzestają jedynie na zbieraniu dowodów mających potwierdzić tezę niekorzystną dla podatnika.  

Podatnicy, którzy wejdą w spór z fiskusem mają szanse nie tylko na uniknięcie wydania decyzji, która określi zobowiązanie podatkowe w nieprawidłowej wysokości. Mogą uzyskać również odsetki z tytułu nieterminowego rozliczenia podatku. Takie sytuacje zdarzają się najczęściej w związku z kontrolą prawidłowości rozliczeń w podatku VAT. Organ, który zwróci VAT po upływie ustawowego terminu musi zapłacić podatnikowi odsetki. Raport NIK wskazuje, że wysokość wypłacanych odsetek jest niepokojąco wysoka.

W 2013 r. i w I półroczu 2014 r. wypłacone podatnikom odsetki za nieterminowe rozliczenia w wyniku uchylenia wadliwych decyzji wyniosły aż 376,9 mln zł.

NIK zwróciła również uwagę na długotrwałość postępowań podatkowych. W wielu przypadkach na ostateczne załatwienie swojej sprawy podatnicy oczekiwali wiele lat, co było niezgodne z zasadą szybkości postępowania, określoną w art. 125 Ordynacji podatkowej, a także nie budowało zaufania do organów podatkowych i negatywnie wpływało na ich wizerunek.

Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje na wysoki odsetek naruszeń prawa przez organy podatkowe. Podatnicy nie pozostają jednak bezbronni. Korzystając z pomocy profesjonalnych pełnomocników są w stanie wykazać przed sądem, że wydane w ich sprawach decyzje naruszają prawo. Wsparcie ze strony pełnomocnika nie powinno ograniczać się jedynie postępowania sądowego. Wymaga tego specyfika spraw podatkowych, w których dowody zbierane są, co do zasady, wyłącznie przed organami podatkowymi.