kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

16.05.2022

Tagi:

Prawo podatkowe a przepisy covidowe – czy przepisy pandemiczne mają wpływ na przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych?

Zgodnie z przepisami regulującymi kwestie związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.


Na tle ww. regulacji pojawił się pogląd, iż dotyczy ona również zobowiązań podatkowych. Powyższe oznaczałoby, że przepisy covidowe skutecznie przerwałby bieg terminu przedawnienia również w sprawach podatkowych. W niniejszym wpisie rozważymy, czy teza ta jest słuszna, i jaki ma ona wpływ na kwestie podatkowe.

 

Przepisy covidowe

 

W pierwszej kolejność przytoczyć trzeba wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 20 listopada 2020 r., wydany w sprawie o sygn. akt: I SA/ Łd 409/20.


Sformułowano w nim pogląd, że użyty w art. 15zzr ust. 1 ustawy z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, zwrot: „przewidzianych przepisami prawa administracyjnego” – ma zastosowanie także do terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych, które normuje Ordynacja podatkowa.

 

WSA stwierdził, że w jego ocenie:

  • zwrot normatywny „przepisy prawa administracyjnego” ma zastosowanie także
    do kwestii przedawnienia zobowiązań podatkowych uregulowanych w ustawie Ordynacja podatkowa;
  • prawo podatkowe stanowi część działu prawa administracyjnego.

Zatem, omawiany przepis doprowadził również do zawieszenia terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

 

Prawo podatkowe jako odrębna gałąź prawa

 

W komentowanym orzeczeniu sąd przyjął, że prawo podatkowe – mimo swej specyfiki – należy do działu prawa administracyjnego, a szerzej prawa publicznego.

W tym miejscu przytoczyć trzeba pogląd przeciwny – zgodnie z którym, prawo podatkowe stanowi odrębną (autonomiczną) gałąź prawa. Stąd, prawo podatkowe, nie może być utożsamiane z prawem administracyjnym, a tym samym, określenie „przepisy prawa administracyjnego” użyte w treści art. 15 zzr ustawy covidowej, nie odnosi się do prawa podatkowego. Poglądy dotyczące miejsca prawa podatkowego w systemie prawa ewoluowały. Tradycyjnie prawo podatkowe było sytuowane, bowiem w ramach prawa finansowego, w tym także w obrębie jego szczegółowej dyscypliny, tj. w ramach prawa budżetowego. Uzasadnieniem dla takiego stanowiska było to, że podatki kwalifikowano jako zasadnicze źródła dochodów budżetowych. Współcześnie, jednak dominuje pogląd, według którego prawo podatkowe nie tylko, że nie jest już sytuowane w obrębie prawa budżetowego, ale traktowane być powinno jako odrębna gałąź prawa.

Zauważyć trzeba, że zmiana statusu prawa podatkowego i jego wydzielenie jako samodzielnej gałęzi prawa wiąże się z wyodrębnieniem legislacyjnym norm prawa podatkowego, charakterem i określonymi funkcjami tych norm, istnieniem rozbudowanej części ogólnej, funkcjonowaniem osobnego systemu organów administracji podatkowej, a także
z odrębną procedurą podatkową i odrębnościami w sferze stosowania prawa podatkowego.

W orzecznictwie sądów administracyjnych również odnajdujemy stanowisko zgodnie, z którym skoro podatek jest przejawem udziału państwa (albo jednostki samorządu terytorialnego) w efektach procesów ekonomicznych, nawiązuje do strumienia pieniądza w gospodarce, konstrukcje podatkowo-prawne, swoją treścią mogą “odrywać się” od ich odpowiedników terminologicznych funkcjonujących w innych dziedzinach prawa, w szczególności, w prawie cywilnym, czy w prawie administracyjnym.

 

Stanowisko Ministra Finansów

 

Na uwagę zasługuje również odpowiedź Minister Finansów z dnia 01 maja 2020 r., znak SP5.055.2.2020, na wniosek skierowany przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, w celu objaśnień prawnych związanych z art. 15 zzr ustawy z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

 

W treści tej odpowiedzi Minister Finansów, jednoznacznie stwierdził, iż: „Odnosząc się do postawionego przez Rzecznika pytania pierwszego, Minister Finansów wskazuje, że przepis art. 15zzr ust. 1 UCOVID regulujący nierozpoczęcie lub zawieszenie biegu terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego nie dotyczy terminów określonych w przepisach prawa podatkowego.”  

Podsumowując

W praktyce komentowany wyrok, wprowadził wątpliwości co do zasad liczenia terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych, klasyfikując takie zobowiązania jako sprawy podatkowe.

Powyższe, dla przykładu powodowałoby, iż zobowiązanie podatkowe dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych za 2015 rok, nie przedawniałoby się – zgodnie z ogólnymi przepisami – 31 grudnia 2021 r., a  – z uwzględnieniem przerwania biegu terminu przedawnienia z uwagi na przepisy pandemiczne – 01 kwietnia 2022 r.

Ma to istotne znaczenie, szczególnie w kontekście oceny, czy dana decyzja została wydana w terminie nieprzekraczającym – termin przedawnienia – liczony zgodnie z zasadami właściwymi dla przepisów prawa podatkowego, a więc z pominięciem tzw. regulacji pandemicznych.