kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

W dniu 16 grudnia 2019 r. opublikowany został wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie węgierskiej spółki Glencore C-189/18 dotyczący zgodności z prawem Unii Europejskiej wykorzystania dowodów zebranych w postępowaniach podatkowych bądź karnych prowadzonych w sprawach kontrahentów podatnika.

Treść wyroku

Sprawa dotyczyła weryfikacji prawa do odliczenia VAT przez podatnika. W decyzjach organ uznał, że spółka Glencore bezprawnie odliczyła VAT – według niego wiedziała ona, że transakcje, które przeprowadziła ze swoimi dostawcami, stanowiły elementy oszustwa związanego z podatkiem VAT. Urzędnicy skorzystali z materiału dowodowego w sprawie karnej przeciwko dostawcom Glencore. Nie udostępnili go Spółce w całości, przez co mogła zapoznać się z nimi tylko w części, w której organ uznał to za stosowne.

TSUE uznał wprawdzie, że organy podatkowe mogą korzystać z dowodów zebranych w innych sprawach, ale istotnym ograniczeniem jest prawo do obrony zawarte w art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej zmusza do zapewnienia podatnikowi możliwości zapoznania się ze wszystkimi dowodami. Nakazał on organom, aby przed wydaniem decyzji udostępniły podatnikowi wszystkie akta postępowania, w tym również te, na podstawie których wydano decyzję wobec jego kontrahentów.

Wpływ na polskiego podatnika

Orzeczenie TSUE ogranicza możliwość wykorzystywania przeciwko podatnikowi dowodów zebranych przez organy podatkowe w sprawach innych podatników. Do tej pory organy włączały materiał dowodowy w sposób wybiórczy oraz (najczęściej) celowo niekorzystny dla podatnika. Taka praktyka uniemożliwiała w większości przypadków skuteczne ustosunkowanie się do nich. Ponadto należy zwrócić uwagę, że podatnik, jako niebędący stroną postępowań wobec innych podmiotów, nie miał żadnej możliwości wypowiedzenia się w tamtych sprawach, przedstawiania dowodów ani podnoszenia zarzutów. Powszechną praktyką jest również przedstawianie części materiału dowodowego zebranego w innej sprawie w postaci streszczenia a podatnik ma jedynie możliwość częściowego zapoznania się z aktami sprawy. Akta te udostępniane są nieraz według kryteriów przyjętych przez organ, nad którymi nie ma żadnej kontroli.

Jeżeli w danym postępowaniu podatnik nie mógł zapoznać się z całym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie to istnieje duże prawdopodobieństwo, że ma on prawo do powołania się na wyrok w sprawie Glencor. Przedsiębiorcy, wobec których wydana została prawomocna decyzja dotycząca zwrotu lub odliczenia w podatku od towarów i usług mogą mieć szansę na wznowienie postępowań. 

Podstawa wznowienia

Podstawę prawną wznowienia postępowania podatkowego stanowi art. 240 §1 pkt. 11) Ordynacji Podatkowej, który daje podatnikowi taką możliwość, w sytuacji, gdy orzeczenie TSUE ma wpływ na treść wydanej decyzji.

Termin

Niestety przedsiębiorca nie ma nieograniczonego czasu na złożenie stosownego wniosku. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 241 §2 pkt. 2) do wznowienia postępowania konieczne jest żądanie strony złożone w ciągu miesiąca od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Nastąpiło to 16 grudnia 2019 r. i od tego dnia biegnie nieprzekraczalny miesięczny termin. Co istotne, jeżeli wniosek został złożony przed publikacją wyroku to organy podatkowe odmówią wznowienia postępowania.