kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Plany legislacyjne nowego rządu są jasne – 19 mld złotych rocznie – o tyle powinna podnieść się „wydajność podatkowa z podatku VAT” na skutek wprowadzenia od 2016 roku nowej ustawy o VAT.

Nie trudno domyślić się, że plany zwiększenia ściągalności podatków oznaczają częstsze i bardziej szczegółowe kontrole rozliczeń podatku VAT, w szczególności transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT), która uprawnia podatnika do zastosowania stawki 0% podatku.

Przesłanki do zastosowania stawki 0% zostały określone ustawie o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 42 ust. 1 tej ustawy wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że:

• podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej;
• podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;
• podatnik składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE. (art. 42 ust. 1 ustawy o VAT).

Jakie dokumenty należy posiadać jeżeli dostawa następuje z wykorzystaniem usług firmy spedycyjnej?

Jak wynika z powołanego przepisu, aby móc skorzystać z 0-proc. stawki VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów podatnik musi posiadać dowody wywiezienia towaru z kraju i ich dostarczenia do nabywcy.

Tymi dowodami są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),
• specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku. (art. 42 ust. 3 ustawy o VAT).

Jakie dokumenty należy posiadać jeżeli towar wywożony jest za granicę za pomocą środka transportu należącego do nas lub do naszego kontrahenta?

W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez jego nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik oprócz specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:

• imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;
• adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania nabywcy;
• określenie towarów i ich ilości;
• potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
• rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary, lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego. (art. 42 ust. 4 ustawy o VAT).

Jak udokumentować dostawę nowych środków transportu?

W razie wywozu przez nabywcę nowych środków transportu bez użycia innego środka transportu (przewozowego) podatnik, poza specyfikacją poszczególnych sztuk ładunku, powinien posiadać dokument zawierający dane umożliwiające prawidłową identyfikację podatnika dokonującego dostaw i nabywcy oraz nowego środka transportu, a przede wszystkim:

• dane dotyczące podatnika i nabywcy,
• dane pozwalające jednoznacznie zidentyfikować przedmiot dostawy jako nowy środek transportu,
• datę dostawy,
• podpisy podatnika i nabywcy,
• oświadczenie nabywcy o wywozie nowego środka transportu poza terytorium kraju w terminie 14 dni od dnia dostawy,
• pouczenie nabywcy o skutkach niewywiązywania się z obowiązku, o którym mowa w pkt 5. (art. 42 ust. 4 ustawy o VAT).

Co zrobić jeśli urząd uzna opisane powyżej dokumenty za niewystarczające dla wykazania, że WDT miała miejsce?

W przypadku gdy organ podatkowy dojdzie do wniosku, ze opisane powyżej dokumenty nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towaru do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami dokonania WDT, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności:

• korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie,
• dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu,
• dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania,
• dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. (art. 43 ust. 11 ustawy o VAT).

Jeśli chodzi o to, jakie dokumenty są niezbędne do udowodnienia WDT, które pełnią jedynie rolę uzupełniającą, to art. 42 ust. 3 i 4 określa podstawowy katalog dokumentów potwierdzających dokonanie wywozu towarów i ich dostawę na terytorium innego państwa członkowskiego, który może być uzupełniony dodatkowymi dokumentami określonymi w art. 42 ust. 11 ustawy.

Czy dopuszczalne jest powołanie się na dowody niewymienione w ustawie?

Należy pamiętać, że w postępowaniu podatkowym organ jest zobowiązany dopuścić jako dowód wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. (art. 180 Ordynacji podatkowej). W związku z powyższym podatnik może wykazywać, że WDT miała miejsce również innymi dowodami w formie dokumentów.  Potwierdza to użycie przez ustawodawcę w art. 42 ust. 11 słów: „w szczególności”, który wskazuje, ze katalog dokumentów, którymi może posłużyć się podatnik jest otwarty.

Taka interpretacja przepisów znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny w jednym ze swoich orzeczeń wskazał, że “W świetle art. 42 ust. 1, 3 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) dla zastosowania stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wystarczające jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, uzupełnione dokumentami wskazanymi w art. 42 ust. 11 ustawy lub innymi dowodami w formie dokumentów, o których mowa w art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), o ile łącznie potwierdzają fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.” [uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego  z dnia 11 października 2011 r. sygn. akt I FPS 1/10].

Dlaczego prawidłowe udokumentowanie WDT jest takie ważne?

Podatnicy dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów powinni zwrócić szczególną uwagę na to czy prawidłowo dokumentują transakcje z zagranicznymi kontrahentami. Błąd w tym zakresie może pozbawić firmę prawa do zastosowania stawki 0% podatku VAT i spowodować konieczność zapłacenia podatku według stawki podstawowej.

Jeżeli podatnik dopiero rozpoczyna dokonywanie wewnątrzwspólnotowych dostaw lub chciałby upewnić się, że sposób dokumentowania przez niego transakcji jest prawidłowy, warto skonsultować się ze specjalistą z zakresu prawa podatkowego, który wskaże prawidłowy sposób dokumentowania WDT i przesłanki zastosowania stawki 0% podatku VAT.