kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Ustawodawca kierując się doświadczeniami innych państw postanowił w NOP uregulować tzw. koncyliacyjne metody załatwiania spraw podatkowych. Istota tych rozwiązań polega umownym załatwieniu trudnych kwestii pomiędzy podatnikiem i organem podatkowym. Umowy podatkowe i mediacja należą do niewładczych form załatwiania spraw podatkowych.

Mediator

Podatnik i organ podatkowy mogą sami się porozumieć i rozwiązać sprawę przy udziale neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej – mediatora. Mediacja może być zainicjowana przez stronę postępowania  albo organ podatkowy i ma zawsze dobrowolny charakter.  W ten sposób mogą być załatwiane sporne sprawy, gdzie może być zawarta umowa podatkowa.

Umowa podatkowa

Należy jednak pamiętać, że nie w każdej sprawie można zawrzeć umowę podatkową. Podatnik nie może umawiać się w drodze umowy co do wysokości podatku. Wydaje się, że umowy przede wszystkim będą miały zastosowanie w postępowaniu dowodowym, szczególnie w zakresie ustalenia przeszłego stanu faktycznego. Na przykład ustalenia wartości transakcji, czy charakteru i rodzaju czynności – sprzed kilku lat. W takim przypadku obie strony umowy mogą się porozumieć i szybciej zakończyć sprawę, bez konieczności na przykład powołania biegłego i prowadzenia długiego postępowania podatkowego, a następnie sądowoadministracyjnego.   

W proponowanych rozwiązaniach w zakresie umów podatkowych przewiduje się m.in., że umowa podatkowa może polegać na wzajemnych ustępstwach poczynionych w granicach prawa, zaakceptowanych przez obie strony.

Umowę podatkową można zawrzeć w szczególności:

• w przypadku wątpliwości co do stanu faktycznego w sprawie, w tym wtedy, gdy ich usunięcie w postępowaniu wiązałoby się z nadmiernymi trudnościami lub kosztami niewspółmiernymi do rezultatu,
• w przedmiocie charakteru albo wartości transakcji, czynności lub zdarzenia,
• w przedmiocie zastosowania ulg w spłacie podatków, w szczególności rodzaju ulgi, którą należy zastosować, oraz sposobu jej zastosowania,
• co do poszczególnych zagadnień wynikających w toku postępowania podatkowego,
• gdy przepis szczególny tak stanowi.

W celu zawarcia umowy podatkowej organ podatkowy może zorganizować spotkanie uzgodnieniowe. Przed zawarciem umowy, w razie wątpliwości co do treści i zakresu tej czynności, organ podatkowy może zwrócić się do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o uzyskanie stosownej opinii. Organ podatkowy – co do zasady – jest związany postanowieniami umowy podatkowej.

Mediacja – kiedy?

Mediacja może być prowadzona wyłącznie w przypadkach, w których może być zawarta umowa podatkowa. Jest dobrowolna i jawna dla organu i podatnika. Organ podatkowy kieruje sprawę do mediacji lub odmawia jej skierowania. Postanowienie o skierowaniu do mediacji zawiera w szczególności: oznaczenie stron czynności, przedmiot i zakres mediacji, imię i nazwisko mediatora oraz termin zakończenia mediacji. Mediacja powinna być zakończona w terminie dwóch miesięcy od wydania postanowienia. Za zgodą stron termin może być przedłużony o czas niezbędny do jej zakończenia. Mediacje prowadzi mediator, który został wpisany na listę mediatorów prowadzoną przez Szefa KAS. Z mocy prawa mediatorem jest również Rzecznik Praw Podatnika. Rolą mediatora jest przede wszystkim przeprowadzenie z organem podatkowym i stroną, w dogodnym dla nich i siebie miejscu oraz terminie, indywidualne lub wspólne spotkanie wstępne, podczas którego wyjaśnia im cele i zasady mediacji, a także poucza ich o możliwości cofnięcia zgody na uczestniczenie w mediacji aż do jej zakończenia. Następnie w ramach prowadzonej mediacji przeprowadza spotkania z udziałem strony i organu. Niezwłocznie po przeprowadzeniu mediator sporządza protokół z jej przebiegu, który zawiera w szczególności wynik mediacji oraz treść zawartej umowy. Mediacja zostaje zakończona z chwila podpisania przez jej strony protokołu albo też z chwilą bezskutecznego upływu terminu zakończenia mediacji.