kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Gdy weszły w życie przepisy podatkowe wprowadzające warunki, na jakich podmioty powiązane mogą ze sobą współpracować, nikt nie spodziewał się, że po kilku latach ich obowiązywania będzie to najczęściej kontrolowany obszar. A jednak – z danych udostępnianych przez Ministerstwo Finansów wynika, że z roku na rok rośnie liczba kontroli podatkowych prowadzonych przez organy podatkowe względem przedsiębiorców, którzy zawierają transakcje z podmiotami zależnymi. Ich celem jest sprawdzenie, czy transakcje te przeprowadzane są na warunkach rynkowych, czy po cenach niższych niż te obowiązujące między podmiotami niepowiązanymi.

W tym miejscu pojawia się pytanie jak podmioty powiązane mogą udowodnić, że zawarły transakcję na warunkach rynkowych? Kluczem do sukcesu jest dokumentacja cen transferowych, która stanowi jedyny skuteczny sposób na uniknięcie dodatkowego zobowiązania podatkowego.

O tym, dlaczego sporządzenie dokumentacji cen transferowych powinno poprzedzać każdą transakcję między podmiotami powiązanymi, rozmawiałam ostatnio z doradcą podatkowym Jakubem Włoskiem–Buczyńskim w podcaście „Moda na kontrolę”. Chcesz się dowiedzieć co ekspert w zakresie cen transferowych ma na ten temat do powiedzenia? Kliknij tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=vnEDLmUZH-0

Czym jest dokumentacja cen transferowych i kto powinien ją sporządzać?

Dokumentacja cen transferowych (TP) stanowi klucz do zachowania zgodności w transakcjach między powiązanymi podmiotami. Jej celem jest wykazanie, że ceny przyjęte przez te podmioty nie są ani zawyżone, ani zaniżone ze względu na relacje między podmiotami. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami prawa, występowanie powiązania między firmami nie może wpływać na warunki zawieranych między nimi transakcji i odbiegać od tych, które są przyjmowane między niezależnymi przedsiębiorcami.

Mówiąc o podmiotach powiązanych chodzi o przedsiębiorstwa, z których jedno wywiera znaczący wpływ na funkcjonowanie drugiego, np. poprzez liczbę udziałów w kapitale, prawo głosu w organach spółki czy prawo do udziału w zyskach. Ważne są tu również zależności osobiste – o podmiotach powiązanych mówimy, gdy pozostają w związku małżeńskim lub są ze sobą spokrewnione. Zależności, które w świetle ustaw o podatkach dochodowych stanowią „powiązanie” jest wiele, jednak nie wszystkie wiążą się z obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych w świetle prawa. Dopiero przekroczenie określonej wartości transakcji narzuca na podmioty powiązane obowiązek sporządzenia dokumentacji. Progi kwotowe zostały określone w różnej wysokości dla poszczególnych transakcji, dlatego należy również wziąć pod uwagę rodzaj danej transakcji.

W przypadkach, gdy obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych wynika wprost z regulacji prawnej, już samo jej nieposiadanie stanowi naruszenie przepisów. Warto jednak zastanowić się nad jej przydatnością dla przedsiębiorcy i sensem jej sporządzenia mimo braku ustawowego obowiązku.

Znaczenie dokumentacji cen transferowych w postępowaniu podatkowym

Dobrze sporządzona dokumentacja zabezpiecza przedsiębiorcę przed sytuacją, gdy po kilku latach od transakcji organ podatkowy wszcznie kontrolę za rok, w którym transakcja miała miejsce i stwierdzi, że ustalona między kontrahentami powiązanymi cena była nierynkowa. Wykaże ona bowiem, że transakcja przedsiębiorców została przeprowadzona zgodnie z prawem.

Jeśli podmiot nie posiada takiej dokumentacji to nie ma jak bronić się przed zarzutami organów podatkowych, które mogą się skończyć dodatkowym, nawet milionowym zobowiązaniem podatkowym. Warto bowiem pamiętać, że każda transakcja podmiotów powiązanych może stać się podstawą do podjęcia działań przez urzędy skarbowe, nie tylko ta, która przekracza progi kwotowe określone w ustawie. Dlatego warto dobrowolnie zdecydować się na sporządzenie dokumentacji cen transferowych i co ważne – zadbać o jej posiadanie już na etapie planowania transakcji. Tylko dzięki temu przedsiębiorca jest w stanie udowodnić przed organem podatkowym, że dana czynność była uzasadniona ekonomicznie.

Czy każda dokumentacja chroni?

Warto podkreślić, że ochronę przedsiębiorcom powiązanym może zapewnić wyłącznie prawidłowo sporządzona dokumentacja cen transferowych. Organy podatkowe mają bowiem prawo zakwestionować dokumentację, gdy nie uwzględnia specyfiki i ekonomicznego znaczenia transakcji dla przedsiębiorców. Dlatego zlecając jej sporządzenie należy zwrócić uwagę, czy przygotowany dokument zawiera uzasadnienie transakcji, a jej przeprowadzenie między podmiotami powiązanymi ma wytłumaczenie. Organy podatkowe mogą bowiem inaczej zakwalifikować daną transakcję, jeśli uznają, że podmioty niepowiązane w analogicznej sytuacji by jej nie zawarły.

Dokumentacja musi również wskazywać, jakie korzyści płyną z transakcji dla obu podmiotów – czy niesie za sobą wzrost rentowności przedsiębiorstwa, produktywności, konkurencyjności na rynku czy też wzmocnienie marki.

Najważniejsze jednak jest dobranie prawidłowej metody ustalania ceny rynkowej do danej transakcji. Metoda, która nie uwzględnia specyfiki danej transakcji nigdy nie doprowadzi do ustalenia ceny na poziomie rynkowym. Rzetelne przedstawienie stanu faktycznego i odpowiednie wyliczenie ceny to gwarancja sukcesu w starciu z organami podatkowymi.