kontrolapodatkowa.pl

Twój przyjaciel w sporze z fiskusem

Wyrokiem z dn. 28 czerwca 2016r. (SK 31/14) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.) odnoszące się do kosztów prowadzonego przez organ egzekucyjny postępowania zmierzającego do wyegzekwowania od dłużnika należności są niezgodne z Konstytucją. Trybunał zakwestionował przepisy u.p.e.a. Zakwestionował w zakresie, w jakim:

• nie określają maksymalnej wysokości opłat egzekucyjnych i opłaty manipulacyjnej,
• nie przewidują możliwości obniżenia opłaty, związanej z zajęciem innych wierzytelności pieniężnych lub innych praw majątkowych i opłaty manipulacyjnej w razie umorzenia postępowania z uwagi na dobrowolną zapłatę egzekwowanej należności po dokonaniu czynności egzekucyjnych.

Ustawodawca nie zwraca uwagi na fakt, że w u.p.e.a. znajdują się w dalszym ciągu przepisy w brzmieniu, które zostało uznane przez Trybunał za niekonstytucyjne. W ustawie brak bowiem właściwych zmian legislacyjnych.
 

Wysokie koszty egzekucyjne – zmora dłużnika

Problem ten dotyka wielu przedsiębiorców, wobec których zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne. Wysokie koszty egzekucyjne prowadzą  często do sytuacji, w której pomimo skutecznego zajęcia u dłużnika nie dochodzi do zaspokojenia wierzyciela. Wszelkie środki  są zaliczane na poczet kosztów egzekucyjnych organu egzekucyjnego. Sytuacja taka jest o tyle niekorzystna, iż  przedsiębiorca decydując się na dobrowolną zapłatę egzekwowanej należności po dokonaniu czynności egzekucyjnych nie może liczyć na obniżenie stosownych opłat związanych z zajęciem.
 

Przełom w orzecznictwie sądowym

Sądy administracyjne widząc przedmiotowy problem próbują zmierzyć się z tzw. niekonstytucyjnymi kosztami egzekucyjnymi. Coraz częściej powołują się na w/w wyrok Trybunału. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 22 lutego 2018 r., wskazał, iż: „Ponownie rozpoznając sprawę organ, w razie braku interwencji ustawodawcy, winien ocenić czy ustalone koszty egzekucyjne (…) przystają do wzorców konstytucyjnych. (…) Organ winien zatem uwzględnić, że wysokość kosztów egzekucyjnych, nie może pozostawać w oderwaniu od stopnia efektywności egzekucji, poziomu skomplikowania czynności podejmowanych przez organ egzekucyjny oraz nakładu pracy organu przy egzekwowaniu należności publicznoprawnych. (…) Istotne jest zachowanie racjonalnej zależności pomiędzy wysokością tych kosztów, a czynnościami organów, za podjęcie których zostały naliczone. Innymi słowy dokonując ewentualnego miarkowania należy uwzględnić współmierność poniesionych kosztów organu egzekucyjnego, nakładu pracy poniesionego w związku z egzekwowaniem należności do kosztów egzekucyjnych, jakimi faktycznie zostaje obciążona strona, tak by nie doszło do pozyskania nieuzasadnionego dochodu.”
 

Kontrola wysokości kosztów i opłat egzekucyjnych.

Przenosząc takie ujęcie przedmiotowego problemu na sytuację przeciętnego przedsiębiorcy należy zwrócić uwagę, iż:

1. niezasadny jest pogląd prezentowany przez organy egzekucyjne, że skoro TK nie orzekł o utracie mocy obowiązującej wskazanych przepisów, to do czasu interwencji ustawodawcy organ ma obowiązek orzekać zgodnie regulacjami określonymi w ustawie egzekucyjnej;
2. bezczynność ustawodawcy nie może prowadzić do pozostawienia w obrocie prawnym orzeczenia opartego na niekonstytucyjnej podstawie prawnej;
3. wyrok TK obowiązuje, został ogłoszony i opublikowany. Zawarte więc w jego uzasadnieniu wywody nakazują kierować się przy stosowaniu przepisów uznanych za niekonstytucyjne  tymi przepisami Konstytucji RP, które Trybunał powołał jako wzorzec konstytucyjności;
4. nakaz bezpośredniego odwołania się do Konstytucji obowiązuje nie tylko Sąd, ale także organy państwa, działające na podstawie przepisów obowiązującego prawa.